BẢN QUYỀN VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
I. Những nội dung được xem là bản quyền
Bản quyền là tác phẩm nguyên gốc do người sáng tạo tạo ra trong một phương tiện hữu hình. Người tạo ra tác phẩm nguyên gốc đó được gọi là người sở hữu bản quyền, và họ có toàn quyền quyết định và sở hữu về tác phẩm đó.
1.1 Những nội dung được xem là bản quyền
- Tác phẩm nghe nhìn: chương trình truyền hình, phim và video trực tuyến.
- Bản ghi âm và tác phẩm âm nhạc: bao gồm giai điệu, lời bài hát.
- Tác phẩm viết: bài giảng, bài báo, sách và tác phẩm âm nhạc.
- Tác phẩm hình ảnh: tranh vẽ, áp phích và quảng cáo.
- Tác phẩm kịch: các vở kịch và nhạc kịch.
- Trò chơi điện tử và phần mềm máy tính
1.2 Những nội dung không được bảo hộ bản quyền
- Ý tưởng khi chưa trở thành một phương tiện hữu hình: Bạn có thể tham khảo ý tưởng của người khác và tạo ra một tác phẩm của riêng mình.
- Dữ kiện là những gì tồn tại ban đầu để thực hiện việc nghiên cứu hoặc lập luận, dữ kiện không phải là một nội dung được bảo hộ bản quyền.
- Quy trình là các bước thực hiện, không phải là một nội dung được bảo hộ bản quyền.
II. Sử dụng nội dung bản quyền hợp lệ
Bởi vì người sở hữu nội dung bản quyền có toàn quyền quyết định về nội dung của họ, cho nên nếu như bạn được cấp phép, hoặc đã xin phép và được đồng ý, bạn hoàn toàn có thể sử dụng nội dung bản quyền của người khác.
Một số nhà sáng tạo có thể cung cấp phương thức liên lạc với họ trên kênh, như là số điện thoại, địa chỉ e-mail… bạn cần tự liên hệ để xin phép trước khi sử dụng nội dung bản quyền.
III. Sử dụng nội dung bản quyền không cần xin phép
Khi bạn sử dụng nội dung bản quyền của người khác mà không xin phép, cần chú ý rằng bạn phải đáp ứng các tiêu chí trong việc “Sử dụng lại nội dung hợp lý”. Vấn đề này thay đổi tuỳ theo điều luật ở từng quốc gia.
Ngay cả việc chỉnh sửa nội dung nguyên gốc của một tác phẩm có bản quyền, bạn cũng cần phải xin phép chủ sở hữu. Các tác phẩm phái sinh bao gồm: Truyện hư cấu của người hâm mộ, Phần tiếp theo, Bản dịch nội dung sang một ngôn ngữ khác, Ngoại truyện, Bản chuyển thể, Tạo ra lời mới cho bài hát… đều phải được sự đồng ý của chủ sở hữu bản quyền.
Tại Hoa Kỳ, toà án sẽ xem xét 4 yếu tố để quyết định xem bạn có đang “Sử dụng lại nội dung hợp lý” hay không, từ đó sẽ đưa ra quyết định về việc bản quyền có bị vi phạm hay không:
3.1 Mục đích và tính chất sử dụng
Bạn có thêm vào cách thể hiện hoặc tạo ra ý nghĩa mới từ tác phẩm gốc hay không, hay chỉ đơn thuần là sao chép từ nội dung gốc.
Với mục đích sử dụng thương mại (kiếm tiền) sẽ ít có khả năng là được xem như sử dụng hợp lý, tuy nhiên việc bạn kiếm tiền từ nội dung của người khác là vẫn có thể.
3.2 Bản chất của tác phẩm có bản quyền
Khi bạn sử dụng nội dung có bản quyền để mô phỏng, giải thích, minh hoạ cho tác phẩm của mình. Vì nội dung có bản quyền này mang tính thực tế và có sức thuyết phục cao hơn là không sử dụng chúng hoặc sử dụng các sản phẩm hư cấu.
3.3 Lượng và tính chất của phần nội dung có bản quyền đã sử dụng
Việc vay mượn một phần nhỏ nội dung có bản quyền có thể được coi là sử dụng hợp lý. Tuy nhiên sẽ không được xem là sử dụng hợp lý nếu phần nhỏ vay mượn đó lại là phần “cốt lõi” của nội dung bản quyền.
3.4 Tác động đối với giá trị hoặc thị trường tiềm năng của tác phẩm có bản quyền
Nếu việc sử dụng nội dung bản quyền của bạn không gây ảnh hưởng đến khả năng thu lợi nhuận của chủ sở hữu bản quyền, nhiều khả năng có thể được xem là sử dụng hợp lý.
IV. Khi bạn vi phạm bản quyền
4.1 Nội dung đã được đăng ký Content ID
Khi bạn đăng tải lên một nội dung có bản quyền, rất có thể bạn sẽ nhận được một thông báo xác nhận bản quyền sở hữu qua Content ID. Mặc dù bạn chỉ sử dụng vài giây, nhưng thông báo này sẽ khiến bạn không thể kiếm tiền từ video này.
Vì hệ thống Content ID không thể quyết định được trường hợp “Sử dụng nội dung hợp lý”. Nên nếu bạn chắc chắn rằng việc sử dụng nội dung có bản quyền này là “Sử dụng nội dung hợp lý”, bạn có thể thực hiện “Quy trình phản đối qua Content ID”, tuy nhiên bạn cần phải suy xét kỹ trước khi thực hiện bước này, vì quyết định cuối cùng vẫn thuộc về người sở hữu bản quyền Content ID.
4.2 Nội dung bị yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền
Khi người chủ sở hữu nội dung bản quyền phát hiện nội dung bản quyền bị sử dụng lại không hợp lý, họ có quyền gửi “Yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền” trong phần Bản quyền tại Youtube Studio, cần cân nhắc trước khi gửi yêu cầu này, vì đây là một vấn đề pháp lý có liên quan đến toà án.
Bên nhận “Yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền” có thể thực hiện hành động gởi đơn khán cáo để Youtube khôi phục lại nội dung, hoặc liên hệ với bên xác nhận quyền sở hữu để yêu cầu họ rút lại đơn khiếu kiện vi phạm bản quyền.
Việc kháng cáo bao gồm:
- Bạn cần gửi đơn kiện lên những toà án có thẩm quyền xem xét các trường hợp liên quan đến bản quyền.
- Hành động xin lệnh toà chống lại người tải lên để hạn chế hoạt động bị cáo buộc vi phạm (không chỉ là khiếu kiện về thiệt hại).
- Đơn khiếu kiện vi phạm bản quyền chống lại người tải lên (nếu người đó hoạt động ở Hoa Kỳ) được gửi đến Uỷ ban khiếu kiện về bản quyền (CCB) thuộc Cục Bản quyền Hoa Kỳ, nếu hợp lệ.
Các bằng chứng cần cung cấp cho Youtube:
- Đơn kiện.
- Lệnh toà.
- Đơn khiếu kiện lên CCB.
- Quyết định của CCB về hành vi vi phạm.
Việc kháng cáo này sẽ được chuyển tiếp đến bên xác nhận quyền sở hữu (bên yêu cầu gỡ bỏ nội dung ban đầu). Nếu trong vòng 10 ngày làm việc mà không đưa ra được bằng chứng để tiến hành ngăn chặn việc khôi phục lại nội dung, yêu cầu gỡ bỏ sẽ không còn hiệu lực, và nội dung sẽ lại được khôi phục cho bên kháng cáo.
V. Youtube đóng vai trò gì trong việc xác định quyền sở hữu bản quyền
Youtube không thể hoà giải trong việc tranh chấp quyền sở hữu, những việc Youtube làm khi xảy ra tranh chấp là thực hiện theo đúng pháp luật và các bên liên quan có trách nhiệm giải quyết những vấn đề tranh chấp trước toà.
Vậy nên nếu bạn không chắc chắn và không có kinh nghiệm trong việc giải quyết tranh chấp, tốt hơn hết là hãy nhờ những pháp nhân có kinh nghiệm giải quyết.